അനുലോമ വിലോമ പ്രാണായാമം

തലച്ചോറിന്റെ സഹായത്തോടെ പ്രവർത്തിക്കുന്ന മനസിന്റെ ചലനം വഴിയാണ് നമ്മുടെ ശരീരത്തിലെ എല്ലാ അവയവങ്ങളും ശരിയായി പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. മനസിന്റെ ചലനത്തെ സഹായിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന പ്രാണവായു ശരിയായ രീതിയിലും സുഗമമായും എളുപ്പത്തിലും പ്രവർത്തിക്കാൻ വേണ്ടിയാണു തലച്ചോറിനടുത്തായി തന്നെ മൂക്ക്, ചെവി, വായ, കണ്ണ് എന്നീ അവയവങ്ങളെ പ്രകൃതി സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഈ അവയവങ്ങൾ അമിതമായോ, സാധാരണ രീതിയിലും കുറഞ്ഞോ പ്രവർത്തിക്കുമ്പോൾ മനസിന്റെ പ്രവർത്തനം തെറ്റുന്നു. ഇത് പലതരം രോഗങ്ങൾക്കും കാരണമാകുന്നു. ഇതിനെ ക്രമീകരിക്കുവാൻ പ്രാണവായുവിൽ നിന്നും കിട്ടുന്ന ഊർജത്തിന്റെ ആവശ്യം മുഖ്യമാണ്. ഇതിനായി ലഘു പ്രാണായാമവും അനുലോമ, വിലോമ പ്രാണായാമവും ശീലിക്കുന്നതു വളരെ ഉത്തമമാണ്.

മനസുമാറ്റവും രോഗങ്ങളും മനസിന്റെ ചലനത്തിൽ അഞ്ചു വ്യത്യസ്ത ഭാവമാറ്റങ്ങൾ ഉണ്ടായിക്കൊണ്ടിരിക്കും. (1) സ്വസ്ഥമായ മനസ് (2) അസ്വസ്ഥ മനസ് (ടെൻഷൻ) (3) വിഷാദമനസ് (4) വിഭ്രാന്തിയുള്ള മനസ് (5) മനോരോഗമുള്ള മനസ് എന്നിവയാണത്. ഈ അവസ്ഥകളിൽ ഒന്നിൽ നിന്നു വ്യതിചലിക്കുമ്പോഴാണു മറ്റ് അവസ്ഥകളിലേക്കു മാറുന്നത്. സ്വസ്ഥതയിൽ നിന്നു മനസിനു മാറ്റം വരുമ്പോൾ അസ്വസ്ഥത അനുഭവപ്പെടുന്നു. ഇതിനെ ടെൻഷൻ എന്നും പറയുന്നു. ടെൻഷൻ അനുഭവപ്പെടുമ്പോൾ തലച്ചോറിൽ രക്തത്തിന്റെ ആവശ്യം കൂടിവരുന്നതിനാൽ മറ്റ് അവയവങ്ങളിൽ പ്രവർത്തിക്കേണ്ട രക്തത്തിന്റെ അളവു കുറയാം. അപ്പോൾ ആ അവയവങ്ങളിൽ പ്രവർത്തിക്കേണ്ട രക്തത്തിന്റെ അളവു കുറയാം. അപ്പോൾ അവയവങ്ങളിൽ രോഗം വരാനിടയുണ്ട്. അസ്വസ്ഥതയിൽ നിന്നു വിഷാദം, വിഭ്രാന്തി, മനോരോഗം എന്നിവയിലേക്കു മനസു മാറുമ്പോൾ ശരീരത്തിന്റെ ആരോഗ്യവും സ്വഭാവവും ജീവിതരീതിയും മാറാനിടവരുന്നു. മനോരോഗമൊഴികെ മറ്റവസ്ഥകളെ ലഘുപ്രാണായാമത്തിലൂടെയും ലളിതയോഗകളിലൂടെയും മാറ്റിയെടുക്കാം.

പ്രകൃതിയെപ്പോലും നിലനിർത്തിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന പ്രധാന ഊർജമാണു പ്രാണവായു. ഈ പ്രാണവായുവിനെ നാം അറിഞ്ഞുകൊണ്ട് ഒരു നിശ്ചിതസമയം ശ്വാസോച്ഛ്വാസത്തിലൂടെ ശ്വാസകോശത്തിൽ എത്തിക്കുമ്പോൾ സാധാരണ കിട്ടുന്ന ഊർജത്തിന്റെ ഇരട്ടി കിട്ടുന്നതിനാൽ തലച്ചോറിലേക്ക് ആവശ്യമായ രക്തം എത്തിക്കുന്നതിനും അതുവഴി ടെൻഷൻ, വിഷാദം, വിഭ്രാന്തി എന്നിവ മാറ്റിയെടുക്കുന്നതിനും കഴിയും.